Als erfgenaam sta je voor een lastige keuze bij het aanvaarden van een erfenis, ook wel nalatenschap. Zo kun je de nalatenschap aanvaarden, beneficiair aanvaarden – de nalatenschap aanvaarden en tegelijkertijd verwerpen als blijkt dat er meer schulden dan bezittingen zijn – of verwerpen. Maar wat gebeurt er als achteraf blijkt dat de schulden veel hoger zijn dan je aanvankelijk wist? De eerste Kamer heeft onlangs een wet aangenomen waardoor erfgenamen beter beschermd worden tegen schulden. De Wet bescherming erfgenamen gaat per 1 september van kracht.
Kies je voor het aanvaarden van de nalatenschap, dan word jij inclusief je hele privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de overledene. Je maakt deze keuze één keer en kan deze daarna niet meer veranderen, tenzij je er nadat je de nalatenschap hebt aanvaard achter komt dat de schulden groter blijken dan dat je van tevoren wist. Dit kan bijvoorbeeld doordat een andere erfgenaam de nalatenschap niet accepteert. In dit geval kun je de kantonrechter verzoeken om je aanvaarding te veranderen in een beneficiaire aanvaarding.
Veel verantwoordelijkheid bij erfgenamen
Het huidige erfrecht houdt vooral de erfgenaam verantwoordelijk. Je word bijvoorbeeld niet beschermd tegen schulden, waar je op het moment dat je je nalatenschap aanvaardde niet van op de hoogte was. Het is namelijk jouw verantwoordelijkheid om onderzoek te doen naar het al dan niet erven van schulden in de nalatenschap voordat je een nalatenschap wel of niet aanvaardt. Dan is er nog iets, waar veel erfgenamen niet bij stilstaan. Je kunt een nalatenschap accepteren als je je gedraagt als erfgenaam. Door bijvoorbeeld een achterstallige rekening van de overledene betalen, de huur opzeggen of oude meubels van de overledene naar de kringloopwinkel brengen maak je kenbaar dat je de nalatenschap accepteert en ook deze keuze is onomkeerbaar.
Verandering op komst
Per 1 september geldt dat wanneer je na aanvaarding wordt geconfronteerd met onverwachte schulden, die niet kunnen worden betaald uit de bezittingen van de nalatenschap, jij als erfgenaam binnen drie maanden de kantonrechter kan verzoeken om de nalatenschap alsnog beneficiair te laten aanvaarden. Je kunt de kantonrechter dan ook verzoeken om de schuld niet te hoeven betalen uit je eigen vermogen. Ook verandert het erfrecht omtrent het gedragen als erfgenaam. Het betalen van een nalatenschapsschuld, zoals een openstaande rekening, en het opzeggen van een huurovereenkomst, gelden binnenkort niet meer als gedrag dat aantoont dat je de nalatenschap aanvaart.
Beneficiair blijft de beste optie
Met de nieuwe Wet bescherming erfgenamen wordt het erfrecht iets minder ‘hard’ voor de erfgenamen en zullen zij minder snel een nalatenschap aanvaarden door zich te gedragen als erfgenaam. Toch blijft de onderzoeksplicht – het van tevoren grondig onderzoeken of en welke schulden er zijn – van kracht, wat het aanvaarden van een nalatenschap riskant maakt. Guido de Weerd en Carla Smeets van advocatenkantoor SmeetsGijbels raden hun cliënten dan ook aan: “Tenzij je een gedegen onderzoek hebt gedaan, luidt ons advies om een nalatenschap altijd eerst beneficiair te aanvaarden. Zo kom je niet voor financiële verrassingen te staan.”