Binnenkort is het weer Vaderdag. Een mooi moment om alle vaders in Nederland weer in het zonnetje te zetten met een lieve brief en alweer een paar sokken leuk cadeau. Maar deze dag is ook de perfecte gelegenheid om eens stil te staan bij de rol die vaders in de Nederlandse maatschappij (mogen) spelen. Want hoe betrokken zijn onze vaders eigenlijk? En in hoeverre steunt de maatschappij hun betrokkenheid? Tijd om op onderzoek uit te gaan.
Tijden veranderen
De betekenis van het vaderschap is drastisch veranderd in de afgelopen decennia. Waar vaders zich traditioneel niet veel bezighielden met de opvoeding van hun kinderen, wordt nu van hen verwacht dat ze sterk betrokken zijn bij de levens van hun kroost. Luiers verschonen, verhalen voorlezen en het bijwonen van ouderavonden zijn nu verplichte kost voor menig man. Het vaderschap draait niet meer (alleen) om het spreekwoordelijke brood op de plank zetten, maar ook om een pedagogische bijdrage aan de vorming van het kind.
Uit een langdurig onderzoek in tien Westerse landen (waaronder Nederland) blijkt dat vaders in 1965 zo’n 16 minuten per dag aan hun kind besteedden, terwijl dit in 2012 naar 54 minuten was gestegen. Het vaderschap is dus niet alleen als idee veranderd, maar ook in de praktijk meegegroeid. Toch is het vaderschap in Nederland niet zo sterk veranderd als de bovenstaande cijfers doen laten schijnen. Vooral als dit vergeleken wordt met de rol van moeders.
Landen verschillen
Nederland kent nog steeds een vrij traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Het overgrote merendeel van Nederlanders vindt het bijvoorbeeld prima als een vader 4 tot 5 dagen in de week werkt, terwijl slechts 20% het oké vind als een moeder zoveel dagen werkt, zo blijkt onderzoek van het SCP. De zorg voor de kinderen blijft voor velen een ‘vrouwending’.
Dat dit ook anders kan bewijst Finland, het enige land ter wereld waar vaders gemiddeld (8 minuten per dag) meer tijd met hun kinderen doorbrengen dan moeders. Redenen daarvoor zijn de gevorderde sociale gelijkheid tussen mannen en vrouwen die de Finse maatschappij ouders biedt. Zo hebben Finse vaders recht op 9 weken vaderschapsverlof, terwijl Nederlandse vaders slechts op 5 dagen kunnen rekenen. En om het nog aantrekkelijker te maken voor Finse vaders om hun volle vaderschapsverlof te gebruiken geeft de Finse staat ouders al jaren een ‘baby box’. Deze box is gevuld met essentiële babyspulletjes, zoals een slaapzak, matras, winterjas, toiletartikelen, rompertjes en luiers.
Steun van de maatschappij
Als je het vaderschapsverlof in Nederland vergelijkt met onze Europese buren, heeft Nederland een van de kortste verlofregelingen voor mannen. Het is echter niet zo dat vaders in Nederland zich weigeren om betrokkener te zijn bij de opvoeding van hun kinderen. Onderzoek van Viking toont aan dat 87% van de Nederlandse mannen het liefst meer vaderschapsverlof zou willen. En gelukkig is hier ook gehoor naar in de politiek, want vanaf 2020 zal het vaderschapsverlof in Nederland naar 5 weken worden verhoogd.
Natuurlijk zijn er nu al Nederlandse families die het anders doen. Families waar de man thuisvader is, terwijl moeder carrière maakt. Families waar beide ouders precies 2.5 dag werken. Of families waar beide ouders voltijds werken en veel van de zorg wordt uitbesteed aan professionals. Maar totdat de Nederlandse maatschappij het (financieel) aantrekkelijk maakt voor gezinnen om een gelijkmatigere rolverdeling in het ouderschap te kiezen, is het niet verwonderlijk dat vaders doorgaans nog steeds de kostwinners zijn, terwijl moeders (de meeste) zorg op zich nemen.
We kunnen als maatschappij dus nog zeker verbeteren in de mate waarop wij het mogelijk maken voor vaders om meer betrokken te zijn bij de opvoeding van hun kinderen. Maar dat betekent niet dat wij al hun harde inzet (zowel als kostwinners en als opvoeders) niet nu al kunnen vieren op Vaderdag. Dus pak flink uit en leg alle (groot-)vaders weer lekker in de watten!
Uitgelichte afbeelding: Pexels.com