Coeliakie (je spreekt het uit als seu-lia-kíe) is een glutenintolerantie welke een grote invloed kan hebben op het leven van jouw kind én dat van jou. Iemand met Coeliakie kan van 1 kruimel brood al ziek worden. Dit komt omdat de gluten in de darm door het lichaam worden aangevallen en dit kan ervoor zorgen dat de darmcellen worden beschadigd. Een glutenvrij dieet is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat het kind niet steeds ziek wordt. Gelukkig zijn er heel veel glutenvrije producten op de markt zoals brood zonder gluten.
In Nederland heeft 1 op de 100 Coeliakie. In dit artikel leggen we je uit wat gluten precies zijn, waar je rekening mee moet houden als je kind deze intolerantie heeft en hoe de diagnose wordt gesteld. Ook vertellen we je welke symptomen er op kunnen wijzen dat jouw kind glutenintolerantie.
Wat zijn gluten?
Gluten is een verzamelnaam voor een groep met eiwitten welke je kunt vinden in de graansoorten rogge, gerst, tarwe, spelt en kamut. Gluten hebben een plakkerig effect in de graanproducten en zorgen ervoor dat brood elastisch is en dat koekjes niet uit elkaar zullen vallen. Naast dat je ze in brood en koek tegenkomt, zijn ze ook veel terug te vinden in pasta, pizza en taart. Daarnaast zitten ze ook in producten als sauzen, snoep, bier en soep. Omdat veel in dezelfde fabrieken wordt gemaakt kun je er niet vanuit gaan dat producten als havermout, noten en chips volledig glutenvrij zijn.
Coeliakie is geen glutenallergie
Coeliakie is geen glutenallergie, maar een intolerantie. Er zal dus geen acute allergische reactie optreden als je iets eet met gluten. Je krijgt er wel last van, maar er hoeft geen EpiPen bijgehaald te worden als noodbehandeling. Je kunt niet over Coeliakie heen groeien, als je het hebt dan is dit je leven lang. Er bestaat overigens wel een glutenallergie maar dat is een andere ziekte dan de darmaandoening. Deze allergie gaat namelijk gepaard met irritatie van de luchtwegen en benauwd zijn. Je ziet glutenallergie voornamelijk terug bij mensen die langdurig in aanraking komen met melen en granen, zoals bijvoorbeeld bakkers.
Hoe kun je weten of je kind coeliakie ontwikkelt?
Als je specifieke genen hebt (HLA DQ2 of HLA DA8) dan kun je coeliakie ontwikkelen. Zo’n 40 procent van alle mensen heeft deze genen en slechts een klein deel hiervan ontwikkelt uiteindelijk coeliakie. Je kunt het dus ook hebben als niemand anders in de familie het heeft. Komt het wel vaker voor in de familie, dan is de kans wel wat groter dat je het ontwikkelt.
Door coeliakie zal de dunne darm beschadigen en dat heeft uiteraard invloed, waaronder op de voedselopname. Dit kan vervolgens weer effect hebben op de groei en ontwikkeling van het kind. Kinderen met coeliakie hebben vaak minder energie en kunnen een groeiachterstand krijgen, of een achterstand in de motorische ontwikkeling. Dit kan ook zonder andere klachten zijn, daarom is het soms lastig om het te ontdekken.
Buikpijn is een veelvoorkomende klacht van coeliakie en als er geen duidelijke oorzaak is, dan is het goed om dit na te laten kijken door middel van onderzoek. Daarnaast heeft coeliakie ook invloed op de ontlasting. Heeft het kind vaak langdurig obstipatie of diarree, dan zou dit op coeliakie kunnen wijzen.
Symptomen
De symptomen zijn heel uiteenlopend en soms vertonen mensen andere, of zelfs helemaal geen symptomen. Als je kind niet goed kan aangeven hoe hij of zij zich voelt is het goed om onderstaande zaken goed in de gaten te houden. De meest voorkomende klachten zijn:
- Obstipatie of diarree
- Buikpijn
- Weinig energie
- Weinig eetlust
- Vaak misselijk en overgeven
- Opgezette buik en dunne ledematen
- Niet groeien volgens de groeicurve
- Donkere kringen onder de ogen
Diagnose
Door middel van een bloedonderzoek kan een (kinder)arts vaststellen of jouw kind coeliakie heeft. Ze kijken naar de genetische achtergrond en er word een gehalte antistoffen tegen gluten bepaald. Stop dus niet met het geven van eten waar gluten in zitten. De antistoffen zijn dan niet meer goed te meten en dan kan er dus geen diagnose worden gesteld. Coeliakie is een levenslange aandoening en daarom is het belangrijk voor 100% zeker te weten of het kind het wel of niet heeft.
Glutenvrij dieet
Is de uitkomst positief en heeft jouw kind coeliakie dan betekent dit dat hij/zij een strikt glutenvrij dieet moet gaan volgen. Er zijn gelukkig tegenwoordig veel alternatieven te krijgen in de supermarkt. Houd er rekening mee dat glutenvrij voedsel op een veilige manier moet worden bereid en dus niet in aanraking dient te komen met niet-glutenvrij voedsel. Plaats alle producten op een vaste plek en gebruik aparte snijplanken, lepels en opbergbakjes, Zorg altijd dat je je handen goed wast en pak geen eerder gebruikt mes, om kruisbesmetting te voorkomen.
Er zijn overigens ook non-food producten waarmee je moet oppassen. Gluten kunnen namelijk ook zitten in waskrijt, verf, lijm, stoepkrijg en klei. Ook Schmink en make-up bevatten vaak gluten. Pas ook op met zonnebrand en het voer van huisdieren, zoals brokjes, hooi en stro.
Beeld: Shutterstock